Samochód, poza nadwoziem i podwoziem, tworzy konglomerat licznych systemów i układów, z których jednym z najważniejszych jest układ elektryczny. Wprawdzie, mało kierowców dba o niego w takim stopniu jak o lakier czy kondycję tapicerki, jednak jego znaczenie zyskuje na wartości zwłaszcza w przypadku awarii. Tym bardziej kwestia bezpieczników samochodowych powinna być równie często brana pod uwagę.
Układ elektryczny w samochodzie
Każdego dnia, wielu z nas, wsiadając do swojego auta, korzysta z radia, zestawu głośnomówiącego, wycieraczek, ogrzewania i szeregu wielu innych opcji, w które pojazd jest wyposażony. Właściwie, nie jest konieczne uruchomienie przez nas auta, gdyż już w trakcie otwierania zamka centralnego w obiegu pojawia się prąd. Oczywiście, jednym z najbardziej znanych urządzeń jest akumulator, pełniący niejako rolę centrali prądowej oraz alternator, który jest swoistą elektrownią, jednak przez nasz samochód przebiega kilkadziesiąt, o ile nie kilkaset metrów kabli rozprowadzających energię elektryczną po jego wnętrzu.
Zdarza się tak, że nawet w bardzo dobrze znanych i zabezpieczonych układach elektrycznych (na przykład mieszkanie, dom), dochodzi do ich awarii. Jest to związane z ich kiepską kondycją, niestabilnością napięć czy istotnym przeciążeniem. Podobna sytuacja może zdarzyć się w samochodzie. Zwłaszcza, w dobie coraz szerzej stosowanych multimediów samochodowych, wspomniane kable nie mają „prostego życia”. W niezabezpieczonych warunkach mogłoby dojść do trwałego uszkodzenia lub spalenia zarówno wiązki, jak i urządzenia docelowego. Dlaczego jednak tak się nie dzieje? Głównym powodem są tzw. bezpieczniki.
Bezpieczniki w samochodzie
Jeśli już wiemy, że bezpieczniki można umiejscowić w zakresie urządzeń ochronnych, kolejna informacja jest taka, że znajdują się one nie tylko w domu, biurze i innych pomieszczeniach, ale również w samochodzie. Nie mają one jednak takie samej postaci. W większości przypadków, w pojazdach umiejscowione są one albo pod kierownicą, albo w bagażniku.
Dlaczego bezpieczniki w samochodzie są istotne?
Jak wspomniano, pojazd to również zbiór przewodów elektrycznych. W nieco starszych modelach, które nie były wyposażone w klimatyzację, zaawansowane radio itp., raczej nie dochodziło do przepięć i nagłych skoków napięcia, zatem bezpieczniki pełniły funkcję jedynie stricte asekuracyjną. Natomiast, w nowych pojazdach, rola ta zdecydowanie się zwiększyła. Mianowicie, w przypadku jednoczesnego użycia wielu odbiorników prądu, jak na przykład: klimatyzacja, zestaw telefoniczny, radio, ładowarka telefonu i wiele innych, może dojść do przepięcia. Wprawdzie, producenci samochodów deklarują, że w przypadku poprawnego korzystania z urządzeń fabrycznie montowanych nie powinno dochodzić do awarii. Niestety, w ostatnim czasie coraz częściej słyszy się o płonących pojazdach i innych tego typu groźnych sytuacjach.
Rodzaje, diagnostyka oraz wymiana bezpieczników w samochodzie
Jeśli już wiemy, że istnieje coś takiego jak bezpieczniki w samochodzie i że realnie można mówić o ich awarii, powinniśmy potrafić je zdiagnozować. Pierwszym symptomem świadczącym o awarii jest wyłączenie urządzenia (radio, klimatyzacja itp.) w pojeździe. Zatem, zanim oddamy je do naprawy, sprawdźmy czy układ elektryczny jest sprawny. Pierwszym krokiem jest zlokalizowanie tablicy bezpieczników. Kolejno, ważne jest, aby wyciągnąć uszkodzony element. Niestety, jedynie poglądowe spojrzenie na wspomniany zbiór nie jest wystarczające.
W przeważającym stopniu, w samochodach stosuje się bezpieczniki z kolorową, przeźroczystą obudową. Zatem, łatwe jest sprawdzenie i stanu bez posiadania specjalistycznej wiedzy czy urządzeń. Czym się sugerować? Ujmując bardzo obrazowo temat, należy zwrócić uwagę na cienki drucik znajdujący się w środku bezpiecznika. Jeśli jest on uszkodzony (pęknięcie, przerwanie) oznacza to, że konieczna jest jego zmiana. Nie powinniśmy jednak się tego obawiać, ponieważ wymiana jest bardzo prosta i relatywnie szybka. Jedyne, o czym musimy pamiętać, to zakup nowego zestawu. Koszty z tym związane można porównać do nabycia butelki wody mineralnej. Każda stacja benzynowa zapewne dysponuje tego typu asortymentem. Zabierając się za wymianę, najważniejszym elementem jest kompletne wyłączenie samochodu. Oznacza to, że najbezpieczniej będzie, jeśli kluczyki znajdą się w kieszeni. Następnie, ważne jest wyciągnięcie zepsutego elementu. Z tym również nie powinno być kłopotu, gdyż nie wymaga to użycia ani siły, ani specjalnych przyrządów. Po tej czynności, należy oglądnąć bezpiecznik i zwrócić uwagę na kolor elementu. Nie jest on przypadkowy, bowiem odpowiednim wartościom przyporządkowana jest nieprzypadkowa kolorystyka, której nie należy zmieniać. Kolejno, umieszczamy nowy bezpiecznik w prawidłowym miejscu i zamykamy miejsce, w którym się znajduje. Jeśli wszystkie czynności zostały dokonane prawidłowo, po włożeniu kluczyka do stacyjki, zainstalowane w pojeździe urządzenia powinny działać poprawnie. Czy można popełnić błąd? Jest to możliwe właściwie jedynie w przypadku złego dopasowania kolorystyki, a w konsekwencji wartości części. Dlatego właśnie, ten etap należy potraktować z wyjątkowym skupieniem.
Wskazano, że bezpieczniki charakteryzują się określonymi wartościami i odniesionym do nich zabarwieniem obudowy. Zdecydowanie, stanowi to znaczne ułatwienie ich rozpoznania i wymiany. Jakie zatem liczby możemy zobaczyć na przedmiotowych elementach? Oto najbardziej popularne:
- Kolor pomarańczowy- 5 A
- Kolor brązowy- 7,5 A
- Kolor czerwony- 10 A
- Kolor niebieski- 15 A
- Kolor żółty- 20 A
- Kolor biały- 25 A
- Kolor zielony- 30 A
Wskazano, że kolorystyka nie jest przypadkowa. Jest ona zgodna z normami obowiązującymi na całym świecie w każdej marce pojazdu.
Jakie bezpieczniki wybrać?
Oczywiście, rynek tego typu produktów jest bardzo duży. Ma on odniesienie również do cen, które oscylują w zakresie do 2,3 złotych do około 10-15 złotych. Czy droższe jest lepsze? W tym przypadku, niestety nie. Nie ma zatem sensu kupowanie bezpieczników z wysokiej półki, gdyż nie różnią się one właściwie niczym od tych, po które należy się nieco schylić. Jeśli produkt nie był narażony na wilgoć, która sprawia, że jest on bezużyteczny, możemy śmiało skorzystać z taniej alternatywy.
Czy posiadanie bezpieczników jest obowiązkowe?
Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Oczywiście, mając na względzie przepisy prawa w naszym kraju, nie jest konieczne ich posiadanie w zakresie obowiązkowego wyposażenia. Biorąc jednak pod uwagę praktykę, słuszność oraz zdrowy rozsądek, którym powinien odznaczać się każdy kierowca, obowiązkowo w schowku samochodu, powinno znajdować się opakowanie z bezpiecznikami. W tym kierunku poszły również inne kraje, w których są one nakazane.
Co warto wiedzieć?
Może się zdarzyć, że na skutek usterki związanej z bezpiecznikiem nasz pojazd zostanie trwale unieruchomiony. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku pojazdów nowoczesnych, których parametry są odczytywane przez komputer. Zaburzenie w zakresie któregoś z algorytmów powoduje, że aby zapobiec trwałemu uszkodzeniu, pojazd przechodzi w tryb awaryjny, co nie daje możliwości kolejnego uruchomienia silnika. Co należy zrobić w takiej sytuacji? Jeśli jesteśmy w stanie dostać się do wspomnianej listwy z bezpiecznikami, najbardziej trafna będzie wymiana zużytego podzespołu. Jeżeli jednak będzie tak, że nie dysponujemy odpowiednim kolorem, możemy podjąć próbę zamontowania bezpiecznika o niższej wartości niż konieczna. Zatem, podczas awarii bezpiecznika o natężeniu równym 10 A możemy zamontować 7,5 A, a w skrajnym przypadku 5 A. Nie jest to jednak obwarowane określonymi warunkami. Pozwoli nam to dotrzeć do najbliższego miejsca, gdzie możliwe będzie nabycie poprawnego bezpiecznika, jednak nie powinno się nadmiernie obciążać układu elektrycznego. Właśnie dlatego, rezygnacja z radia, klimatyzacji oraz urządzeń peryferyjnych jest zdecydowanie wskazana. Miejmy jednak na względzie, że ta sztuczka może nie być skuteczna w najbardziej współczesnych pojazdach.
Reasumując, uznać można, że kolejny raz, to czego nie widać jest bardzo istotne. Bezpieczniki są tego typu elementami obsługi samochodu, bez którego nie powinniśmy się przemieszczać. Nie ma znaczenia czy jest to wakacyjna podróż, czy wyjazd na zakupy. Podobnie jak dbamy o opony, hamulce czy olej silnikowy, tak samo należy zadbać o bezpieczeństwo energetyczne samochodu. Jest to nader ważne, w przypadku popularnych samochodów hybrydowych. Nadto, wskazane jest, aby okresowo kontrolować stan przewodów elektrycznych (głównie tych najbardziej widocznych). Tego typu praktyka nie zaszkodzi, a może spowodować, że nasza podróż zawsze będzie zakończona właśnie tam, gdzie chcemy.
Zapraszamy też do naszych poprzednich wpisów, w tym szczególnie w zakresie oświetlenia samochodu, doboru filtrów (oleju, paliwa, powietrza), czy też oleju silnikowego.